Hoe kunnen getraumatiseerde mensen leren om gewone zintuiglijke ervaringen te integreren, zodat ze kunnen leven met een natuurlijk verloop van emoties en een gevoel van veiligheid en compleetheid in hun lichaam?

​

Trauma volgens Trauma Informed denken

Trauma zijn de sporen die zijn achtergebleven in je brein en lichaam. Het gaat over het verliezen van contact: eerst met je lichaam en jezelf, daarna met anderen en je omgeving.

​

Trauma is niet het verhaal van wat er ooit gebeurde, het zijn de sporen van het verhaal die achtergebleven zijn in het lichaam.

​

Het zenuwstelsel en trauma

Het brein en zenuwstelsel van iemand met trauma is anders afgesteld dan dat van iemand zonder trauma. Het overlevingsmechanisme staat voortdurend aan. Bij de een uit dit zich in vechten, bij de ander in pleasen, of het jezelf onzichtbaar maken wanneer vechten of vluchten onmogelijk was. In alle gevallen speelt angst en hyperalertheid een rol.

​

Dit verklaart ook waarom cognitieve strategieën alleen vaak niet genoeg zijn: het denkende brein kan niet zomaar de controle overnemen van een zenuwstelsel dat continu in overlevingsstand staat. Het lichaam ‘onthoudt’ en reageert vanuit deze sporen, vaak onbewust en automatisch.

​

Trauma-informed werken

Trauma-informed zorg gaat verder dan symptoombestrijding. Het erkent dat gedrag een logische overlevingsstrategie is en dat er een veilig, stapsgewijs proces nodig is om het systeem te reguleren. Belangrijke uitgangspunten zijn:

• Veiligheid: het zenuwstelsel kan pas ontspannen als het signaal krijgt dat het veilig is.

• Regulatie: kleine, beheersbare stappen helpen het lichaam en brein te kalmeren.

• Herkennen van triggers: inzicht in hoe bepaalde prikkels oude stressreacties oproepen, helpt bij bewuste keuzes en zelfregulatie.

• Integratie van zintuiglijke ervaring: het leren voelen van het lichaam en aanwezig zijn in het hier en nu is essentieel voor herstel.

​

Het lichaam als ingang

De lichaamsgerichte benadering, zoals craniosacraaltherapie, biedt een zachte en respectvolle manier om het getraumatiseerde systeem te benaderen. Via subtiele aanrakingen kan het zenuwstelsel ontspannen, spanning loslaten en weer leren voelen wat veilig is.

Het helpt bij:

• Bewust worden van het lichaam en emoties

• Het ervaren van aanwezigheid en veiligheid

• Herstel van veerkracht en zelfregulatie

De cliënt behoudt altijd de regie; opnieuw traumatiseren wordt zo voorkomen.

​

Voor mijn eindwerk bij de craniosacraalopleiding onderzocht ik specifiek de invloed van craniosacraaltherapie op de regulatie van het zenuwstelsel bij mensen met trauma. Als ervaringsdeskundige verdiep ik me hier al jaren in en blijf ik mijn kennis en vaardigheden continu uitbreiden. Dit helpt mij om de sessies zorgvuldig en met aandacht voor veiligheid en aanwezigheid vorm te geven.

​

Zintuiglijke integratie: een stap naar heelheid

Voor getraumatiseerde mensen is het soms lastig om gewone zintuiglijke ervaringen volledig te integreren. Wanneer dissociatie een overlevingsstrategie werd, is het vestibulaire systeem, het systeem dat ons helpt ons lichaam in de ruimte te voelen en aanwezig te zijn, vaak niet optimaal ontwikkeld.

​

Pas wanneer je lichaam actief deelneemt aan je aanwezigheid, kun je bewust interoceptief waarnemen: signalen van binnenuit zoals sensaties en emoties, betrouwbaar en vanuit het nu. Te snel naar intern voelen zonder voldoende belichaming kan overspoelen en terugval in oude patronen veroorzaken.

 

Door het lichaam langzaam te betrekken bij veilige, alledaagse ervaringen, kan het leren dat het veilig is om aanwezig te zijn, emoties te voelen en op een natuurlijke manier te bewegen en handelen.

​

Wetenschappelijke en methodische achtergrond

Verschillende experts en theorieën bieden inzichten in hoe trauma werkt en hoe herstel kan plaatsvinden:

• Polyvagaaltheorie (Stephen Porges): laat zien hoe veiligheid en regulatie samenhangen in het zenuwstelsel en hoe het lichaam signalen van veiligheid kan herkennen.

• Finding Solid Ground methode: een lichaamsgerichte, ervaringsgerichte benadering die helpt om aanwezig te zijn, contact te maken met jezelf en spanning te reguleren.

• Onderzoek en theorieën van Bessel van der Kolk, Daniel Siegel, Pat Ogden, Gabor Maté benadrukken het belang van veiligheid, lichaamsbewustzijn en ervaringsgerichte interventies.

 

Door deze verschillende invalshoeken te combineren in sessies, ontstaat een breder en completer beeld van trauma en herstel.